बेळगाव लाईव्ह विशेष : हल्लीच्या काळात अल्पवयीन मुलांमध्ये आत्महत्येसारखे टोकाचे पाऊल उचलण्याचे प्रमाण वाढत चालले आहे, हे भविष्याच्या दृष्टिकोनातून अत्यंत धोकादायक आहे. सोशल मीडिया, मोबाईल आणि इंटरनेटच्या अतिवापराने निर्माण झालेल्या ‘आभासी दुनिये’त आजची बहुतांश मुले जगत असून, त्यांना वास्तवाचे भान राहिलेले नाही. मुलांनी आपली ऐकून घेण्याची आणि समजून घेण्याची वृत्तीच गमावली असून, या गंभीर समस्येवर केवळ मुलांसोबतच पालकांचे समुपदेशन होणे अत्यंत गरजेचे आहे, असे मत बालरोगतज्ज्ञ आणि समुपदेशक व्यक्त करत आहेत.
सोशल मीडियावर दिसणारी आभासी दुनिया हीच खरी वस्तुस्थिती आणि वास्तव आहे, असे मानून हल्लीची अनेक मुले केवळ कल्पनेच्या जगात वावरत आहेत. त्यांचे हट्ट पूर्ण झाले नाहीत किंवा त्यांच्या मनाप्रमाणे गोष्टी घडल्या नाहीत, तर टोकाचे पाऊल उचलणे हे नित्यनेमाचे झाले आहे. अल्पवयीन मुलांनी आत्महत्येसारखे पाऊल उचलणे ही संपूर्ण समाजासाठी धक्कादायक बाब बनत चालली आहे.
बेळगावमध्ये घडलेल्या अल्पवयीन मुलाच्या आत्महत्येसारख्या धक्कादायक घटनेवर डॉ. सोनाली सरनोबत यांनी ‘बेळगाव लाईव्ह’शी बोलताना सांगितले कि, अल्पवयीन मुलाने असे टोकाचे पाऊल उचलणे ही अत्यंत धक्कादायक बाब आहे. आजकाल मुलांची ऐकून घेण्याची आणि समजून घेण्याची वृत्तीच कमी झाली आहे, कारण सोशल मीडियामुळे त्यांची मनोवृत्ती बिघडत आहे. सोशल मीडियावर दिसणारी आभासी दुनिया हीच मुले वास्तव मानू लागली आहेत आणि त्यांना वास्तवाचे किंचितही भान राहिलेले नाही. मोबाईल, इंटरनेट आणि सोशल मीडियाच्या अतिवापराने निर्माण झालेली ही परिस्थिती भविष्याच्या दृष्टिकोनातून अतिशय धोकादायक असून, अशा अनेक घटना आजकाल सर्रास पाहायला मिळत आहेत. “मुलांसोबतच पालकांचेही समुपदेशन होणे गरजेचे आहे, तसेच पालक आणि मुलांमध्ये सुसंवाद हवा,” असे मत त्यांनी व्यक्त केले.
मोबाईल, इंटरनेट आणि सोशल मीडियाचा मुलांकडून अतिरेक होत आहे. या सोशल मीडियामुळेच मुलांची मनोवृत्ती बिघडली आहे. आभासी जगात त्वरित मिळणारे यश किंवा आनंद त्यांना वास्तवातील संघर्षांपासून दूर ठेवत आहे. याचा परिणाम म्हणून, थोडासा ताण आला किंवा एखादा हट्ट पूर्ण झाला नाही तर ते निराशेच्या गर्तेत जात आहेत. याच अतिरेकामुळे आज अनेक मुले अंमली पदार्थांसह अनेक व्यसनांच्या आहारी गेली असून, याला सर्वात जास्त जबाबदार इंटरनेट आणि सोशल मीडियाचा अतिवापरच आहे. अशा अनेक घटना आजकाल सर्रास पाहायला मिळत असून, ही बाब भविष्यासाठी अतिशय धोकादायक आहे.
या वाढत्या समस्यांसाठी केवळ मुलांना दोष देणे योग्य नाही. याला अनेक सामाजिक आणि कौटुंबिक कारणे जबाबदार आहेत. आजकाल पालक कामात अत्यंत व्यस्त असल्यामुळे त्यांच्यामध्ये आणि मुलांमध्ये सुसंवाद कमी होत चालला आहे. घाईगडबडीमुळे पालकांना मुलांच्या मानसिक गरजांकडे लक्ष देण्यासाठी वेळ मिळत नाही. वस्तू आणि सुविधांच्या सहज आणि त्वरित उपलब्धतेमुळे मुलांना ‘नाही’ ऐकण्याची सवय राहिली नाही. प्रत्येक गोष्ट लगेच मिळाल्याने त्यांच्यात संयम खुंटतो. धावपळीच्या जीवनात पालक मुलांना भावनात्मक आधार देऊ शकत नाहीत, ज्यामुळे मुले सोशल मीडिया किंवा व्यसनांमध्ये आधार शोधू लागतात. यामुळे मुलांसोबतच पालकांचेही समुपदेशन होणे गरजेचे आहे. मुलांशी कसा संवाद साधावा, त्यांचा ताण कसा ओळखावा आणि तंत्रज्ञानाचा नियंत्रित वापर कसा करावा, याचे प्रशिक्षण पालकांना मिळणे आवश्यक आहे. पालकांनी मुलांच्या इंटरनेट वापराबाबत स्पष्ट नियम निश्चित करणे आणि त्यांच्यावर योग्य ती काळजी घेणे आवश्यक आहे.
अशा पद्धतीने टोकाचे पाऊल उचलणे हे अत्यंत घातक आहे आणि याची जबाबदारी केवळ मुलांची नसून, पालक, शाळा आणि समाजाचीही आहे. पालक आणि मुलांमध्ये पुन्हा एकदा निरोगी सुसंवाद प्रस्थापित करणे, मुलांना वास्तवाची जाणीव करून देणे आणि ‘आभासी दुनिये’पासून त्यांचे संरक्षण करणे, हे आज काळाची गरज आहे. ही समस्या भविष्याचा विचार करता गंभीर असून, वेळीच योग्य समुपदेशन आणि लक्ष दिल्यास तरुण पिढीला या गर्तेतून बाहेर काढणे शक्य होईल.
