बेळगाव लाईव्ह : पर्यावरण दिन! वर्षातून एकदा येणारा हा दिवस आपण मोठ्या उत्साहात साजरा करतो. या दिवशी विविध कार्यक्रम आयोजित केले जातात, ठिकठिकाणी झाडे लावली जातात आणि पर्यावरणाच्या संरक्षणासाठी अनेक उपाययोजनांवर चर्चाही होते.
पण खरे तर, केवळ एका दिवसापुरता पर्यावरणाचा विचार करणे पुरेसे नाही. जर आपण वर्षाचे बारा महिने पर्यावरणाचा विचार केला आणि त्यानुसार आपल्या सवयींमध्ये थोडे बदल केले, तर येणारा काळ आपल्या पुढच्या पिढीसाठी नक्कीच उत्तम आणि निरोगी असेल, यात शंका नाही.
आपल्या रोजच्या जीवनात प्लास्टिकने सर्वत्र राज्य केले आहे. स्वयंपाकघरापासून ते अगदी दिवाणखाण्यापर्यंत, प्लास्टिकच्या असंख्य वस्तू आपल्या घरात आणि आजूबाजूला दिसतात. हे सर्वव्यापी, पर्यावरणविरोधी घटक आपल्या जीवनाचा अविभाज्य भाग बनले आहेत.
प्लास्टिकचे नैसर्गिकरित्या विघटन होत नाही, ही वस्तुस्थिती आपल्याला माहीत असूनही आपल्या सुसंस्कृत समाजात प्लास्टिकचा अखंड वापर थांबत नाही. नॅशनल जिओग्राफिकच्या एका अहवालानुसार, पृथ्वीचा पृष्ठभाग सुमारे 8.3 अब्ज मेट्रिक टन प्लास्टिकने व्यापलेला आहे. ही आकडेवारी केवळ भयावह नाही, तर आपल्या बेजबाबदार वापरामुळे पर्यावरणावर होणाऱ्या गंभीर परिणामांचे द्योतक आहे. यावर गांभीर्याने विचार करण्याची आणि तातडीने कृती करण्याची गरज आहे.
आपल्याला कदाचित वाटेल की प्लास्टिकला पर्याय शोधणे किंवा आपले दैनंदिन जीवन पर्यावरणास अनुकूल बनवणे खूप कठीण आहे. पण ही केवळ एक गैरसमजूत आहे. हे खरोखर सोपे आहे! आपणही ते करू शकता, फक्त काही साधे सोपे मार्ग अवलंबून आपल्या जीवनशैलीत बदल घडवून आणू शकता. उदाहरणार्थ, आपल्या किचनमध्ये जिथे शक्य असेल तिथे प्लास्टिकचा वापर पूर्णपणे टाळा.
प्लास्टिकच्या डब्यांऐवजी काचेचे किंवा स्टीलचे डबे वापरणे हा एक सोपा उपाय आहे. किराणा सामान आणायला जाताना किंवा बाजारात जाताना प्लास्टिक पिशव्या घेण्याऐवजी स्वतःची कापडी पिशवी घेऊन जाण्याची सवय लावा. ही एक छोटी पण अत्यंत महत्त्वाची सवय आहे, जी दररोज हजारो प्लास्टिक पिशव्या कचऱ्यात जाण्यापासून वाचवते.
याशिवाय, आपल्याकडची एक मोठी समस्या म्हणजे सॅनिटरी नॅपकिन. सध्या बाजारात पर्यावरणास अनुकूल असे बायो-डिग्रेडेबल सॅनिटरी नॅपकिन किंवा मेन्स्ट्रुअल कप्स उपलब्ध आहेत. त्यांचा वापर करून आपण मोठ्या प्रमाणात प्लास्टिक कचरा कमी करू शकतो आणि पर्यावरणावरील भार हलका करू शकतो.
एखाद्या मोठ्या बदलासाठी नेहमीच काहीतरी मोठ्या कृतीची गरज नसते. तर, आपल्या रोजच्या जीवनातील छोट्या-छोट्या गोष्टींमध्ये बदल करूनही आपण पर्यावरणाची उत्तम निगा राखू शकतो. आपल्या प्रत्येक कृतीचा पर्यावरणावर परिणाम होतो, हे आपण नेहमी लक्षात ठेवले पाहिजे.
आज आपण उचललेले हे छोटे पाऊल, उद्याच्या निरोगी, स्वच्छ आणि शाश्वत भविष्याची गुरुकिल्ली ठरू शकते. चला तर मग, पर्यावरण दिनापुरते न थांबता, रोजच्या जीवनातूनच पर्यावरणाचे संवर्धन करण्याचा संकल्प करूया आणि आपल्या येणाऱ्या पिढीला एक सुंदर पृथ्वी भेट देऊया.