बेळगाव लाईव्ह : हिडकल जलाशयातून औद्योगिक क्षेत्रांना अधिकृत परवानगीपेक्षा लक्षणीयरीत्या जास्त पाणी सोडण्यात आल्याचे माहिती अधिकारांतर्गत केलेल्या एका विनंतीमुळे उघड झाले आहे. यामुळे जलव्यवस्थापन आणि सार्वजनिक हिताबाबत गंभीर प्रश्न निर्माण झाले आहेत.
सुजित मुळगुंद यांनी दाखल केलेल्या आरटीआयमुळे हा खुलासा झाला आहे. कर्नाटक नीरवारी निगम अंतर्गत, हिडकल धरणाच्या उपविभाग-२, सीबीसीचे सहाय्यक कार्यकारी अभियंत्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, सरकारने अधिकृत दाव्यांच्या विपरीत, उद्योगांना दुप्पट पाणीपुरवठा करण्याची गुप्तपणे परवानगी दिली आहे.
मूळतः, प्रकल्पाच्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, जलाशयातील केवळ ०.१० टीएमसी (दोन अब्ज घनफूट) पाणी औद्योगिक वापरासाठी निश्चित करण्यात आले होते. मात्र, प्रत्यक्षात ०.२२९ टीएमसी पाणी आधीच सोडण्यात आले आहे, जे मंजूर मर्यादेपेक्षा खूप जास्त आहे.
१९६१ मध्ये स्थापित करण्यात आलेले हिडकल धरण केवळ सिंचन आणि पिण्याच्या पाण्यासाठी होते. उद्योगांना अतिरिक्त पाणी वळवल्याने चिंता वाढली आहे, विशेषतः कारण बेळगाव, बागलकोट आणि विजापूर जिल्ह्यांतील अनेक गावे पिण्याच्या पाण्यासाठी या जलाशयावर अवलंबून आहेत. अनेक भागांमध्ये उन्हाळ्यात आधीच टँकरने पाणीपुरवठा केला जातो आणि स्थानिक नागरिक पिण्याच्या पाण्याच्या मूलभूत गरजांपेक्षा औद्योगिक पुरवठ्याला प्राधान्य देण्याच्या या निर्णयावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित करत आहेत.
जलतज्ञ आणि सिंचन कार्यकर्त्यांनी या निर्णयावर जोरदार टीका केली आहे, कारण हे राष्ट्रीय जल धोरण, २०११ चे उल्लंघन आहे. हे धोरण पिण्याच्या पाण्याला सर्वोच्च प्राधान्य देते आणि औद्योगिक वापराला सर्वात कमी प्राधान्य देते. धरणातील पाण्याची पातळी घटण्याची शक्यता असल्याने, या निर्णयामुळे पिण्याच्या पाण्याची उपलब्धता आणि शेती उत्पादन दोन्ही धोक्यात येऊ शकते, ज्यामुळे दुष्काळसदृश परिस्थिती निर्माण होऊ शकते. “हा प्रकल्प केवळ काही उद्योगांना फायदा पोहोचवण्यासाठी तयार करण्यात आलेला नाही. तो शेकडो गावांना जीवन देतो,” असे मुळगुंद यांनी जोर देऊन सांगितले.
आता नागरिक पारदर्शकतेची आणि जबाबदारीची मागणी करत आहेत. नागरिक आणि कार्यकर्त्यांनी सरकारला यावर सविस्तर स्पष्टीकरण देण्याचे आणि अनधिकृत पाणी वळवण्याला जबाबदार असलेल्या अधिकाऱ्यांवर कठोर कारवाई करण्याचे आवाहन केले आहे. याकडे दुर्लक्ष झाल्यास, या मुद्द्यावरून व्यापक जनआंदोलन भडकण्याची शक्यता आहे.