मानसिक अंगदुखी-डॉ सोनाली सरनोबत यांच्या टिप्स

या आजाराने त्रस्त असलेल्या व्यक्तींना सतत शारीरिक दुखण्याने घेराव घातलेला असतो. त्यामुळे अशा व्यक्ती सतत त्याविषयी तक्रार करीत असतात. सारखच अंग दुखण, पाय दुखणे, कंबर दुखणे, गुडघे दुखणे यांनी त्यांचं दैनंदिन जीवन गळून पडलेलं असते. परंतु हेच दुखणं घेऊन ज्यावेळी ते डॉक्टरांचा सल्ला घ्यायला जातात त्यावेळी कोणत्याही आजारानं निदान होत नाही. म्हणूनच याला सायकॉलॉजिकल पेन डिसॉर्डर म्हणतात. अशा व्यक्तींना प्रचंड शारीरिक वेदना जाणवत असते.

केस- आरती 24 वर्षांची विवाहित गृहिणी आहे. तिच्या लग्नाला 2 वर्षे झाली. लग्न झाल्यापासून आरतीला फार एकटे एकट वाटते. घरी नवरा व ती दोघेच असतात. नवरा रात्री 8.30 वा. घरी येतो. त्यातून आकाश जरा अबोलचे. घरी आल्यावरही टीव्ही पहाणे, कॉम्प्यूटर काम करत रहाणे असेच सुरु असते. तसेच शहरात नवीन असल्यामुळे आरतीला फारशा मैत्रिणीही नाही जवळपास फारशी नातेवाईक मंडळीही नाहीत. आरती एकत्र कुटुंबात वाढलेली त्यामुळे आरतीला एकटेपणा फारच जाणवत असे. अधूनमधून तिला डिप्रेशन पण येऊ लागले आहे.

त्यात 2-3 महिन्यापासून तब्येतीच्या तक्रारी सुरु झाल्या आहेत. अतिशय तीव्र मानदुखी व पायदुखीचा त्रास होत आहे. कधीकधी इतक्या वेदना होतात की, पूर्णवेळ झोपून रहावे लागते. सर्व्रकारच्या तपासण्या झाल्या तरी काही सापडले नाही. शेवटी आकाश आरतीला घेऊन आमच्याकडे आला. सगळी हिस्टरी घेतल्यावर लक्षात आले की ही सायकॉलॉूजीकल पेन डिसॉर्डर आहे. त्यानुसार उपाययोजना केल्यावर आरती व्यवस्थित बरी

लक्षणे
1) सतत अंगदुखी
2) कणकण येणे, डोळे रसरसणे
4) कव्हणे
4) मानसिकरित्या असमाधानी असणे.
कारणे
1) हा मानसिक आजार होण्याआधी प्रचंड अस्वस्थता, निराशा, डिप्रेशन, एकटेपणाची/ दुर्लक्षित झाल्याची भावना कारणीभूत असू शकतात.
2. अनुवंशिकतेने हा आजार उद्भवू शकतो. कितीही तपासण्या केल्या तरीही निदान करता येत नाही. पेनकिलर्स घेऊनसुद्धा दुखणे हटत नाही.
3. आई-वडिलांपैकी कुणालाही सारखे व्हिवळण्याची सवय असल्यास मुलांनाही पाहून पाहून अशा दुखण्याची सवय लागू शकते.
4. दुसर्‍यांचे लक्ष वेधून घेण्यासाठी असा आजार उद्भवू शकतो. हे काय रोजचच आहे, असं म्हणून कुटुंबियांनी दुर्लक्ष केल्यास हे रुग्ण मानसिकरित्या जास्त अस्वस्थ होतात.
उपचार
1) योग्य निदान ही उपचारांची पहिली पायरी आहे.
2) हिस्टरी घेताना रुग्णांनी हातचे काही राखून न ठेवता डॉक्टरांना सगळे सां, मन मोकळे करणे आवश्यक आहे.
3) समुपदेशन आपले अनुभव/भावना लिहून व्यक्त करणे यांचा फायदा होतो.
4) पुष्पौषधी व होमिओपॅथी यांच्या उपचाराने हा आजार पूर्ण बरा होतो.
5) www.thebachflower.comया संकेतस्थळावरील 22 नंबरचे व 12 नंबरचे औषध (पुष्पौषधी) अशा विकारावर उपयुक्त आहेत.
6) तज्ञांचा सल्ला घेऊन उपचार घेणे आजार पूर्ण बरा होण्यासाठी आवश्यक आहे.

डॉ. सोनाली सरनोबत, बेळगाव