कायमचे पित्त असणार्‍या व्यक्तींना होणारी व्याधी असून त्यामुळे रूग्णाला सारखे जळजळत असते. आपण याला गर्ड म्हणू जठरातील आम्ल उलटे वर आल्यामुळे छातीत सारखे जळजळते. याला रिफ्लक्स डिसीज अर्थातच गर्ड म्हणतात. जठर ही एक स्नायूची पिशवी आहे यामध्ये गिळलेल्या अन्नावर विकर व आम्लाची प्रक्रिया होते. आणि अन्न घुसळून आतड्यात जाण्यायोग्य बनवले जाते. अन्ननलिकेच्या खालच्या बाजूला आणि जठराच्या तोंडाशी एक झडप असते. ती बंद झाल्यामुळे सामान्यतः जठरातील अन्न पुन्हा मागे अन्ननलिकेत येण्यापासून थांबवले जाते. गर्ड मध्येही ही झडप अर्धवट बंद झाल्यामुळे जठरातील आम्ल मिश्रीत अन्न वर येते व अत्यंत कासाविस होते.
कारणे-
स्थुलता- विशेषतः पोटाचा घेर प्रचंड असल्यास झोपल्यानंतर चरबीच्या प्रेशरमुळे अन्न पुन्हा वर ढकलले जाते व जळजळायला सुरूवात होते.
गर्भावस्था- यातही पोटाचा घेर वाढल्यामुळे असा त्रास होवू शकतो.
हयाटस- हर्णिया- यामुळेही अन्ननलिकेवरचा दाब वाढून तीव्र हायड्रोक्लोरिक आम्ल अन्ननलिकेत येवून दाह होतो.
लक्षणे-
तोंडात आंबट गुळणी येणे.
छातीत जळजळणे
दात आंबणे
तोंडाला दुर्गंधी येणे
कधीकधी छातीत दुखून दम लागणे. वर येणार्‍या आम्लामुळे स्वरयंत्राला इजा होवून आवाज बसणे. अथवा खोकला येणे अशीही लक्षणे निर्माण होतात.
उपचार-
काही प्रतिबंधात्मक उपाय फायद्याचे ठरतात. उदा. जेवल्या जेवल्या आडवे होवू नये. झोपायचेच असल्यास डाव्या कुशीवर झोपावे म्हणजे नैसर्गिकरित्या जठराची पिशवी आम्ल वर ढकलत नाही. पोटाचा घेर कमी करण्याचा प्रयत्न करावा. रोज एक तास तरी चालण्याचा व्यायाम करावा. पोटाला तडस लागेल इतके खावू नये. ज्या व्यक्तीचे पोट सुटले आहे त्याने उताने झोपू नये. पाठीकडचा भाग 30अंश कोनात राहिल अशी बिछान्याची रचना असावी त्यामुळे डोक्याकडचा भाग छाती व पोटापेक्षा उंच होवून अ‍ॅसिड रिफ्लक्स कमी होतो. आंबट, तेलकट, मसालेदार खाण्यावर नियंत्रण ठेवल्याने जठरातील आम्लता योग्य प्रमाणात राहते.
होमिओपॅथी-
होमिओपॅथीमध्ये अशी औषधे आहेत जी अन्ननलिकेचा दाह कमी करतात. आम्लाची तीव्रता संतुलित करतात. अन्ननलिकेच्या आवरणाला झालेली क्षती भरून काढतात. वारंवार होणार्‍या अ‍ॅसिडीटीची वृत्ती कमी करतात.
